Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinek Üreten Girişim: Oxitec

Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinek 

Bill ve Melinda Gates Vakfı, İngiltere merkezli Oxitec'in tartışmalı olarak ilerleyen genetiğiyle oynanmış sivrisinek tasarlama projesini finanse ediyor. Amaç, sıtmayı dünyadan silmek...

Anofel türü olan bir sivrisineğin sokması sonucunda oluşan bulaşıcı hastalık sıtmadan Afrika'da her yıl 700 binden fazla insan ölüyor. Hastalık vakaları 2000 ila 2015 arasında azalmış olsa da son beş yılda yüzde 62 arttı. Tam da bu noktada  İngiltere merkezli istilacı ve hastalık taşıyan sivrisinek popülasyonunun önüne geçmek isteyen biyoteknoloji şirketi Oxitec, bu soruna çözümü laboratuvar ortamında genetik olarak modifiye edilmiş erkek sivrisinekler üretmek ile buldu. OX513A türü olarak adlandırılan genetiği değiştirilmiş sivrisineklerin, hastalık taşıyan sivrisineklerle çiftleşmesi sonrası hastalığın genetiğinin değişmesi ve önlenmesi planlanıyor. Zaman içerisinde bu yolla sivrisinek nüfusunun, dolayısıyla da yol açtıkları hastalıkların azalması öngörülüyor.

Laboratuvar ortamında sivrisinek üretiyor

Laboratuvarda yetiştirilen böceklerin, vahşi dişilerle çiftleştiğinde onların yavrularının ölü doğmasını sağlayarak hastalık yayan sivrisinek popülasyonunun yok edilmesi hedefleniyor. Uzmanların bildirdiğine göre, sadece dişi sivrisinekler ısırıyor, yani Oxitec'in mutant erkek sivrisinekleri hastalık yayamayacak.

Oxitec, Oxford Üniversitesi'nin Isis Innovation teknoloji transfer şirketinde birlikte çalışan Luke Alphey ve David Kelly tarafından 2002 yılında kuruldu. Ağustos 2015'te Oxitec, 160 milyon dolarlık bir anlaşmayla ABD merkezli Intrexon tarafından satın alındı. Bu şirket de 2020'nin başlarında ABD merkezli Third Security'e geçti. Oxitec, 8 turda 47.4 milyon dolar topladı. Oxitec beş yatırımcı tarafından finanse ediliyor. Wellcome Trust ve Bill & Melinda Gates Vakfı en son yatırım yapan isimler arasında yer alıyor. Şirketin diğer yatırımcıları ise Oxford Capital Partners, East Hill Advisors ve University of Oxford...

Bill Gates de yatırımcılar arasında yer alıyor

Bill Gates ve eşi Melinda Gates’in kurucusu olduğu , şirket tarafından başlatılan, 'genetiğiyle oynanmış sivrisinek tasarlama projesi'ni finanse ediyor. Gates Vakfı sıtma direktörü Philip Welkhoff, yaptığı basın açıklamasında, "Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler diğer vektör kaynaklı hastalıkların kontrolünde umut vaat ediyor, bu nedenle bunların sıtma için tamamlayıcı müdahalelerin yanı sıra diğer kullanım alanlarını keşfetmeyi dört gözle bekliyoruz" diye konuşuyor.

Gates Vakfı'nın Gates'in öncelikleri listesinde uzun zamandır üst sıralarda yer alıyor. Amerika, Güney Asya ve Doğu Afrika'da sıtmayı hedef alacak yeni bir sivrisinek geliştirmek için 2018'de Oxitec'e yaklaşık 4,1 milyon dolarlık yatırım yapmıştı. Aynı zamanda şirket, 2010 yılında Gates Vakfı'nın Küresel Büyük Zorluklar girişimi aracılığıyla Florida'da piyasaya sürülen Aedes sivrisinekleri için 5 milyon dolar ödül kazanmıştı. Vakıf, Oxitec'in katıldığı bir proje için 19.7 milyon dolar harcamıştı.

ABD'de Aedes türü sivrisinek popülasyonunu kontrol altına almak için bir proje başlatıldı. Oxitec tarafından üretilen 750 milyon genetiği değiştirilmiş sinek Florida Keys'te doğaya bırakılacak. 6 bölgede binlerce sivrisinek doğaya bırakılacak. İnsanları ısıran ve hastalık bulaştıran dişi Aedes sineklerini hedef alacak genetiği değiştirilmiş sivrisinekler, Zika, Sarıhumma ve Dang Humması gibi hastalıkların önüne geçecek.